دستگاه ایکس ری - xray

دستگاه ایکس ری – xray یکی از تجهیزات پیشرفته و ضروری در فرودگاه‌ها، گمرکات، نهادهای امنیتی و مراکز حساس است که برای بازرسی اجسام، کشف اشیای غیرمجاز، شناسایی مواد مخدر، سلاح سرد و گرم، و حتی بررسی بدنی افراد استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها با استفاده از فناوری اشعه ایکس، محتوای درونی اشیا و بدن انسان را بدون نیاز به باز کردن یا تماس مستقیم بررسی می‌کنند.

دستگاه ایکس ری چیست؟

دستگاه ایکس‌ری یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های تصویربرداری است که با استفاده از پرتوهای الکترومغناطیسی با انرژی بالا، اجسام را بدون نیاز به باز کردن آن‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد. این فناوری در پزشکی برای تشخیص و پیشگیری از بیماری‌ها، در صنایع تولیدی و کنترل کیفیت برای شناسایی قطعات فلزی یا ناخالصی‌های احتمالی، و در حوزه امنیت برای بازرسی افراد و وسایل در اماکن حساس به‌کار می‌رود تا از ورود اقلام غیرمجاز جلوگیری شود.

در حوزه امنیتی، دستگاه ایکس‌ری به‌عنوان یکی از موثرترین ابزارهای بازرسی برای کنترل افراد و وسایل در مکان‌های حساس از جمله فرودگاه‌ها، سازمان‌های دولتی، مراکز خرید، گمرکات، زندان‌ها، رویدادهای عمومی و شرکت‌های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم‌ها با نمایش تصاویر دقیق از محتوای اشیا روی صفحه‌نمایش، به اپراتورها امکان شناسایی سریع و دقیق اقلام خطرناک، مواد ممنوعه و تجهیزات غیرمجاز را می‌دهند.

دستگاه ایکس ری فرودگاه با دقت و قدرت بالا در شناسایی اجسام غیرمجاز، نقش مهمی در سازماندهی و مدیریت تردد مسافران ایفا کرده است. گروه فناوری هوشمند پارسیان ارائه کننده انواع دستگاه xray برای سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف می‌باشد. ایکس ری صندوق امانات، ایکس ری کیف دستی، چمدان و ایکس ری فرودگاه برخی از دیگر مدل‌های این شرکت می‌باشند.

ویژگی‌ و امکانات فنی دستگاه‌ X-RAY 

• کیفیت و وضوح تصویر بالا: نمایش دقیق جزئیات با فناوری تصویربرداری چندانرژی .
• قدرت نفوذ بالا: توان نفوذ تا عمق ۳۸ میلی‌متر در فولاد برای شناسایی اجسام پنهان.
• سیستم دو ژنراتور: در برخی مدل‌های پیشرفته، اسکن هم‌زمان از دو جهت انجام می‌شود تا دقت و وضوح تصویر افزایش یابد.
• تشخیص خودکار مواد خطرناک: شناسایی هوشمند سلاح، مواد منفجره و اقلام ممنوعه.
• سرعت بالای اسکن: پردازش سریع تصویر و نوار نقاله روان برای کاهش زمان بازرسی.
• تنوع در ابعاد تونل: طراحی در اندازه‌های مختلف برای بازرسی بسته‌ها، چمدان‌ها و بارهای صنعتی.
• ایمنی کامل در برابر تابش: نشت اشعه کمتر از ۰.۵ μGy/h مطابق استانداردهای بین‌المللی.
• مصرف انرژی بهینه: عملکرد پایدار با توان مصرفی ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ وات.
• طراحی صنعتی و مقاوم: بدنه فلزی مستحکم با تحمل بار تا ۲۰۰ کیلوگرم.
• طراحی ارگونومیک: رابط کاربری ساده و نمایشگرهای بزرگ برای سهولت در کنترل و تحلیل تصویر.

انواع دستگاه ایکس ری

دستگاه‌های xray بسته به ابعاد تونل، قدرت ژنراتور و نوع کاربرد به چند گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

1. دستگاه Xray برای کیف دستی و چمدان

ایکس ری – xray  کیف دستی یا چمدان با بررسی تمام جزییات اشیای داخل کیف یا چمدان مسافران در اماکنی همچون فرودگاه، گمرک، صندوق امانات بانک‌ها، خطوط مرزی و نهادهای دولتی کاربرد بسیاری دارد. دستگاه ایکس ری فرودگاه با اتصال به دیگر تجهیزات کنترل تردد و بازرسی افراد، نقش مهمی در ایجاد نظم و امنیت ایفا کرده است. با تکیه بر فناوری این دستگاه، بدون نیاز به بازگشایی درب کیف یا چمدان، می‌توان به راحتی و در کمترین زمان، هرگونه اشیای غیرمجاز را شناسایی نمود. مناسب برای فرودگاه‌ها، گمرک، بانک‌ها، ورودی سازمان‌ها
در مدل‌های مختلف از جمله PX-5030A، PX-6040B، PX-6550D و PX-100100D ارائه می‌شوند.

 

مدل دستگاه	PX-5030A	PX-6040B	PX-6550D	PX-100100D
ابعاد دهانه تونل (mm)	300×550	410×610	500×650	1000×1010
منبع اشعه	KV 80	KV 160	Dual KV 160	Dual KV 160
توان مصرفی	500W	800W	1KW	1.5KW
عمق نفوذ در فولاد (mm)	8	38	38 از بالا / 34 از پهلو	38 از بالا / 34 از پهلو
سرعت نوار نقاله (m/s)	0.1	0.22	0.22	0.3
حداکثر ظرفیت بار	100 کیلوگرم	150 کیلوگرم	200 کیلوگرم	200 کیلوگرم
بزرگنمایی تصویر	64×	64×	64×	64×
ابعاد کلی دستگاه (mm)	718×876×1270	810×870×2160	1345×1575×1450	1810×1850×1419
وزن دستگاه	260 کیلوگرم	350 کیلوگرم	470 کیلوگرم	740 کیلوگرم
مانیتور نمایش	—	—	۲ عدد LED 24 اینچ	۲ عدد LED 24 اینچ
دوز نشت اشعه(µGy/h)	0.5	0.5	0.5	0.5

2. دستگاه Xray خودرو

دستگاه x ray خودرو نیز با هدف کشف و شناسایی انواع سلاح، مواد مخدر یا مواد منفجره، اشیای قاچاق و موارد مشابه در خطوط مرزی کاربرد بسیاری دارد. با کمک دستگاه ایکس ری گمرک، از ورود یا خروج هرگونه کالای غیرقانونی و غیرمجاز جلوگیری به عمل خواهد آمد.

• مخصوص گمرک، مرزها و مکان‌های بازرسی خودرو
• شناسایی اشیای پنهان در بدنه یا صندوق عقب
• مناسب برای مقابله با قاچاق کالا و مواد مخدر

3. دستگاه Xray کانتینر یا ماشین‌آلات سنگین

از این نوع دستگاه نیز در اماکن مختلف مرزی و یا گمرک استفاده می‌شود. شناسایی محتویات داخل کانتینر و بررسی بار داخل آن با تاباندن اشعه ایکس صورت گرفته و به این شکل از حمل و قاچاق کالا یا انسان جلوگیری به عمل می‌آید. در واقع این محصول یکی دیگر از انواع دستگاه ایکس ری گمرک است که با هدف ممانعت از ورود و خروج اتباع خارجی غیرقانونی به یک کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد. ابعاد تونل در این مدل بسیار بزرگ‌تر از نمونه‌های قبلی است.

• استفاده در بنادر، گمرکات و پایانه‌های صادرات و واردات
• اسکن کامل کانتینرها و بارهای حجیم
• مناسب برای جلوگیری از ورود غیرقانونی افراد یا کالاها

4. دستگاه Xray برای اسکن بدن انسان

دستگاه ایکس ری فرودگاه علاوه بر ایکس ری کیف دستی، شامل دستگاه دیگری برای مشاهده و اسکن بدن انسان است. از این فناوری عموما برای بررسی موارد مشکوک حمل مواد مخدر یا اشیای گران‌بها و غیرمجاز که داخل بدن انسان جایگذاری شده‌اند استفاده می‌شود. با حضور فرد داخل تونل در کسری از ثانیه اعضای مختلف بدن اسکن شده و در مانیتور، موارد مشکوک با کیفیت بالا و به صورت رنگی به نمایش درمی‌آیند.

البته همانطور که گفته شد از ایکس ری – xray در حوزه سلامت و پزشکی برای تشخیص بیماری نیز استفاده می‌شود، اما منظور از معرفی این مدل ایکس ری بدن انسان، در واقع همان دستگاه x ray صنعتی است.

• اسکن تمام‌بدنی برای کشف اشیای پنهان در لباس یا بدن
• قابل استفاده در فرودگاه‌ها و مراکز امنیتی
• شناسایی مواد مخدر جاسازی‌شده در بدن

نکته: این نوع دستگاه، با دوز پایین اشعه و رعایت نکات ایمنی طراحی شده و ضرری برای انسان ندارد. با این حال استفاده برای خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

کاربرد دستگاه ایکس ری – x ray

دستگاه‌های ایکس‌ری با بهره‌گیری از پرتوهای ایکس  امکان مشاهده‌ی جزئیات داخلی اجسام را برای  بازرسی غیرمخرب فراهم می‌کنند. این فناوری در طیف وسیعی از حوزه‌های امنیتی، صنعتی و پژوهشی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دستگاه ایکس ری فرودگاه 

در نقاط حمل‌ونقل عمومی مانند فرودگاه‌ها و ترمینال‌ها، دستگاه‌های ایکس‌ری نقش حیاتی در افزایش ایمنی دارند. این سیستم‌ها با اسکن چمدان و کیف مسافران، انواع اشیای غیرمجاز از جمله سلاح، مواد منفجره، باتری‌های خطرناک یا اقلام قابل اشتعال را شناسایی می‌کنند.

به کمک نرم‌افزارهای تحلیل تصویر و تفکیک رنگی مواد آلی و غیرآلی، اپراتور می‌تواند ماهیت اجسام را با سرعت و دقت بالا تشخیص دهد.

دستگاه ایکس ری گمرک

در مبادی ورودی و خروجی کشور، دستگاه‌های ایکس‌ری برای بازرسی کالاها و محموله‌ها استفاده می‌شوند. این فناوری به مأموران کمک می‌کند تا بدون نیاز به باز کردن بسته‌ها یا کانتینرها، محتویات داخلی را مشاهده کنند و مواردی مانند قاچاق کالا، مواد منفجره، ارز، فلزات گران‌بها یا مواد شیمیایی مشکوک را تشخیص دهند.

مدل‌های بزرگ‌تر ایکس‌ری با تونل‌های عریض برای بازرسی جعبه‌ها، پالت‌ها و بارهای حجیم طراحی شده‌اند.

دستگاه x ray تشخیص مواد مخدر

دستگاه‌های ایکس‌ری در زمینه‌ی مبارزه با قاچاق مواد مخدر نیز کاربرد قابل توجهی دارند. با تحلیل چگالی، بافت و میزان جذب پرتو، این سیستم‌ها قادر به شناسایی الگوهای غیرعادی در بسته‌ها یا وسایل شخصی هستند.

هرچند ایکس‌ری به‌تنهایی جایگزین روش‌های فیزیکی یا سگ‌های موادیاب نمی‌شود، اما در صورت کالیبراسیون دقیق و آموزش صحیح اپراتور، دقت بالایی در تشخیص بسته‌های حاوی مواد مخدر دارد. ترکیب این فناوری با سامانه‌های هوشمند پردازش تصویر، نرخ خطا را به حداقل می‌رساند.

کاربرد دستگاه ایکس ری در موسسات مالی و دولتی 

در بانک‌ها و مؤسسات مالی، دستگاه‌های ایکس‌ری برای کنترل صندوق‌های امانات، کیف‌ها و بسته‌های ورودی استفاده می‌شوند. هدف اصلی، جلوگیری از ورود اقلام خطرناک، فلزات سنگین، مواد انفجاری یا ابزارهای غیرمجاز به محیط‌های حساس است.

این سیستم‌ها معمولاً در کنار گیت‌های فلزیاب نصب شده و لایه‌ای مضاعف از امنیت ایجاد می‌کنند.

در مراکز حساس دولتی، امنیتی و نظامی، ایکس‌ری به‌صورت یکپارچه با گیت‌های کنترل تردد، دستگاه حضور و غیاب و سامانه‌های تشخیص چهره عمل می‌کند.

به این ترتیب، هر فرد و وسیله‌ای که وارد محیط می‌شود، از نظر حمل اشیای خطرناک به‌صورت دقیق و سریع بررسی می‌گردد. این ترکیب هم سرعت عبور را حفظ می‌کند و هم نیاز به بازرسی دستی را کاهش می‌دهد.

دستگاه X Ray صنعتی

دستگاه‌های ایکس‌ری صنعتی در حوزه‌های تولید، مونتاژ و کنترل کیفیت نقش بسیار مهمی دارند. این سیستم‌ها با استفاده از فناوری پرتو ایکس، بدون نیاز به باز کردن یا آسیب‌زدن به قطعه، عیوب داخلی مواد را شناسایی می‌کنند.

در صنایع ریخته‌گری، خودروسازی، الکترونیک و فلزکاری، از دستگاه X Ray صنعتی برای بررسی جوش‌ها، ترک‌های داخلی، حفره‌ها و ناهنجاری‌های ساختاری استفاده می‌شود. این روش که به‌عنوان آزمون غیرمخرب (NDT) شناخته می‌شود، دقتی بسیار بالاتر از روش‌های سنتی دارد و به بهبود کیفیت نهایی محصول کمک می‌کند.

در صنایع غذایی و دارویی نیز دستگاه ایکس‌ری صنعتی با تشخیص اجسام خارجی مانند فلز، شیشه، پلاستیک یا سنگ‌ریزه‌ها از آلودگی محصولات جلوگیری کرده و به رعایت استانداردهای ایمنی بین‌المللی کمک می‌کند.

دستگاه ایکس ری چگونه کار می‌کند؟

با قراردادن اجسام مورد نظر داخل تونل دستگاه، اشعه ایکس از زوایای مختلف تابانده شده و اسکن می‌شود. بعد از بررسی کامل، تصویری از محتویات داخل اشیای مورد نظر روی مانیتور با تفکیک جزئیات و به صورت رنگی نمایش داده خواهد شد. در انتها نیز اجسام با کمک نوار نقاله از دستگاه خارج می‌شوند. کاربرد دستگاه ایکس ری مواد مخدر نیز به همین شکل است و مواد مخدر را داخل مانیتور به صورت رنگی نمایش می‌دهد.

اجزای اصلی دستگاه xray

• تونل و نوار نقاله: مسیر عبور اجسام از ناحیه اسکن با سرعت قابل تنظیم.
• ژنراتور اشعه ایکس: منبع تولید اشعه با توان ۸۰ تا ۳۲۰ کیلوولت، متناسب با نوع کاربرد (صنعتی، گمرکی یا فرودگاهی).
• آشکارسازها (Detectors): حسگرهای سیلیکونی یا آرایه‌ای که شدت اشعه عبوری را ثبت و به داده تصویری تبدیل می‌کنند.
• سیستم پردازش تصویر: تجزیه و تحلیل داده‌ها و تولید تصویر رنگی با امکان تشخیص خودکار مواد مخدر، سلاح و اجسام مشکوک.
• مانیتور و پنل اپراتور: نمایش تصاویر و کنترل عملکرد دستگاه با قابلیت بزرگ‌نمایی و تغییر فیلتر رنگی.
• سنسورهای نوری و ایمنی: تشخیص ورود و خروج بسته و قطع خودکار اشعه در صورت باز شدن درب یا توقف نوار.
• سیستم تغذیه و خنک‌کننده: تامین انرژی پایدار و کنترل دمای ژنراتور برای جلوگیری از افت عملکرد.

قیمت دستگاه ایکس ری 

قیمت دستگاه ایکس‌ری با توجه به نوع کاربرد و مشخصات فنی آن متغیر است. این دستگاه‌ها در مدل‌های مختلف برای استفاده در فرودگاه‌ها، گمرک، صنایع و سازمان‌های امنیتی تولید می‌شوند و هر کدام ویژگی‌ها و فناوری خاص خود را دارند. در نتیجه، تعیین قیمت نهایی به مجموعه‌ای از عوامل فنی و عملیاتی وابسته است: 

• نوع کاربرد (فرودگاهی، گمرکی، صنعتی)
• توان و ولتاژ ژنراتور
• اندازه تونل و ظرفیت عبور
• نوع آشکارساز (Detector Type)
• امکانات نرم‌افزاری و سیستم هوش مصنوعی
• برند سازنده (ایرانی یا برند خارجی)
• کیفیت قطعات و طراحی بدنه
• میزان نفوذ و وضوح تصویر
• قابلیت اتصال به سیستم‌های کنترل تردد و شبکه
• خدمات نصب، آموزش، گارانتی و پشتیبانی

انتخاب مدل مناسب باید بر اساس نیاز محیط کاری و بودجه انجام شود تا بهترین عملکرد و امنیت حاصل گردد. برای اطلاع از قیمت به‌روز و دریافت مشاوره تخصصی خرید دستگاه ایکس‌ری، با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.

خرید دستگاه ایکس ری

هنگام انتخاب ایکس ری – xray مورد نظر خود به قدرت اشعه تابانده شده به اجسام و اندازه تونل توجه کنید. در بسیاری از مواقع با خرید مدل‌هایی با اندازه تونل کوچک‌تر هم نیاز سازمان شما برطرف می‌شود. پس نیازی به خرید ایکس ری فرودگاه یا ایکس ری گمرک که در ابعاد بزرگ‌تری هستند نخواهید داشت.  نکته دیگر قبل از خرید، مشاهده دمو و تست دستگاه است. حتما با مشاورین فروش، فضای مورد نظر خود برای قرارگیری دستگاه را شرح دهید تا از لحاظ فنی، نصب و راه‌اندازی امکان‌سنجی شود.

گروه فناوری هوشمند پارسیان با ارائه بهترین راهکارها و مدل‌های ایکس ری و دیگر تجهیزات گیت بازرسی شما را برای بهترین انتخاب همراهی خواهند کرد.

نقاط ضعف و قوت دستگاه ایکس ری

دستگاه‌های ایکس‌ری (X-Ray) در مراکز امنیتی، نقشی کلیدی در ارتقای سطح ایمنی و سرعت فرآیندهای بازرسی دارند. این سیستم‌ها با قابلیت شناسایی سریع و دقیق اجسام پنهان، موجب صرفه‌جویی قابل توجهی در زمان می‌شوند و از ایجاد صف‌های طولانی در نقاط پر‌تردد مانند فرودگاه‌ها، گمرک و نهادهای دولتی جلوگیری می‌کنند.

به کمک فناوری تصویربرداری پیشرفته، بازرسی بدون تماس فیزیکی انجام می‌شود که علاوه بر حفظ حریم خصوصی افراد، امنیت محیط را نیز افزایش می‌دهد. از مهم‌ترین مزایای این دستگاه‌ها می‌توان به تشخیص مواد مخدر، سلاح و اشیای غیرمجاز، افزایش دقت عملیات امنیتی و بهبود نظم در مراکز پرتردد اشاره کرد.

البته استفاده از فناوری اشعه ایکس مستلزم رعایت اصول ایمنی است. نگرانی‌هایی در مورد قرارگیری طولانی‌مدت در معرض پرتو، به‌ویژه برای کارکنان و خانم‌های باردار وجود دارد. با این حال، مدل‌های جدید دستگاه ایکس‌ری با بهره‌گیری از فناوری‌های به‌روز، میزان تابش را به سطح ایمن و غیرخطرناک کاهش داده‌اند؛ اما همچنان برای بازرسی خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

سوالات متداول

• آیا دستگاه ایکس‌ری برای سلامتی انسان مضر است؟

خیر، دستگاه‌های ایکس‌ری مورد استفاده در حوزه‌های امنیتی دارای دز تابشی بسیار پایین و ایمن هستند. طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای است که با استفاده از دیواره‌های سربی محافظ، از هرگونه نشت اشعه به بیرون جلوگیری می‌شود. با این حال، برای اطمینان از ایمنی کارکنانی که به‌صورت مداوم در کنار دستگاه فعالیت می‌کنند، میزان تابش محیطی به‌صورت دوره‌ای با دستگاه دوزیمتر اندازه‌گیری می‌شود.

• آیا دستگاه ایکس‌ری می‌تواند مواد مخدر داخل فویل یا بسته‌های پوشیده را تشخیص دهد؟

بله، سیستم‌های ایکس‌ری امنیتی توانایی شناسایی مواد مخدر، فلزات یا اقلام مشکوک را دارند؛ حتی اگر داخل فویل، پلاستیک یا بسته‌بندی چند‌لایه قرار گرفته باشند. الگوریتم‌های تشخیص چگالی و تفاوت جذب اشعه در این دستگاه‌ها، امکان شناسایی دقیق این موارد را فراهم می‌کند.

• برای نصب دستگاه ایکس‌ری در ورودی سازمان یا مرکز امنیتی، چه پیش‌نیازهایی لازم است؟

پیش از نصب، لازم است محل قرارگیری دستگاه از چارچوب‌های فلزی و منابع الکتریکی قوی دور باشد تا دقت عملکرد و تصویر‌برداری حفظ شود. مدل‌های ایکس‌ری فضای زیادی اشغال نمی‌کنند و می‌توانند در ورودی ساختمان‌ها، اتاق‌های حراست یا بخش‌های بازرسی نصب شوند. انتخاب مدل مناسب بسته به ابعاد فضا و نوع کاربرد انجام می‌شود.

• آیا می‌توان دستگاه ایکس‌ری را قبل از خرید تست کرد؟

بله، خریداران می‌توانند پیش از خرید هر مدل دستگاه ایکس‌ری، عملکرد آن را به‌صورت عملی مشاهده و ارزیابی کنند. این امکان به شما کمک می‌کند تا متناسب با نیاز محیط کاری، انتخابی مطمئن و آگاهانه داشته باشید.

• آیا اپراتور دستگاه ایکس‌ری نیاز به آموزش خاصی دارد؟

بله، اپراتور باید با نحوه کار با نرم‌افزار تصویر، تفسیر رنگ‌ها و کدهای مواد مختلف آشنا باشد. اغلب شرکت‌های تأمین‌کننده از جمله پادیس، دوره آموزش اپراتور و آشنایی با تنظیمات ایمنی را همراه با تحویل دستگاه ارائه می‌دهند.

• آیا دستگاه ایکس‌ری نیاز به مجوز یا تاییدیه خاصی دارد؟

بله، دستگاه‌های ایکس‌ری باید دارای گواهی استاندارد ایمنی پرتو و مجوز از سازمان انرژی اتمی باشند تا اطمینان حاصل شود تابش آن‌ها در محدوده مجاز و ایمن قرار دارد. شرکت‌های معتبر معمولاً تمام مجوزهای مربوطه را همراه دستگاه ارائه می‌دهند.